Aanraken is een eerste levensbehoefte. Kinderen bij wie de huid onvoldoende wordt aangeraakt groeien en leren slechter, zijn vaker ziek, minder sociaal en communiceren moeizaam. Ze zitten ‘niet lekker in hun vel’. Het was verplichte studiekost tijdens mijn verpleegkundige specialisatie obstetrie en opleiding kinderverpleegkunde.
Daarom is direct huid-op-huidcontact na de geboorte zo belangrijk en is kangoeroeën op de neonatologieafdeling inmiddels een standaardprocedure. Mijn tweejarige adoptiedochter hebben we de eerste jaren bijna platgeknuffeld. Ook sliep ze het eerste jaar bij ons op de kamer.
De kracht van aanraking
Misschien ken je het verhaal van de Psycholoog Harlow wel. Hij onderzocht in de jaren vijftig de kracht van aanraking. Hij zette aapjes in een kooi met daarin een ijzeren ‘moederaap’ die melk gaf en een badstofmoederaap die weliswaar zacht aanvoelde, maar geen melk gaf.
Wat bleek: de aapjes haalden bliksemsnel eten bij hun ijzeren moeder en klampten zich daarna weer urenlang vast aan hun badstofmoeder. Daarnaast ontwikkelden aapjes die langdurig werden veroordeeld tot een ijzeren moeder zich minder sociaal en waren ze angstiger dan aapjes die mochten genieten van een badstofmoeder.
Zonder aanraking worden we ziek
Aanraken is cultureel bepaald. In culturen waarin aanraken niet vaak voorkomt, zien we meer agressie. In de westerse samenleving zien we een afname van lichaamscontact en ik vraag me zorgelijk af of dit wereldwijd ook het geval is.
Zonder aanraking worden we ziek en gaan we dood. Isolatie is dan ook het ergste wat mensen kan overkomen. Eenzame opsluiting in de gevangenis of psychiatrie is een van de zwaarste maatregelen.
Klein maar belangrijk gebaar
In de yogales heb ik mijn deelnemers altijd heerlijk toegedekt met een deken in de eindontspanning. Lekker instoppen en even twee stevige handen om de schouders te laten zakken als die toch ‘stiekem’ weer omhoogkwamen. Vooral de mensen die niet niemand (meer) hebben of alleen zijn gaf ik een beetje extra liefde en aandacht met dit kleine maar toch zo belangrijke gebaar. Ik grapte weleens dat ze daar alleen al voor naar de yogales kwamen. Het stelt ogenschijnlijk niets voor. Toch is het een heerlijk moment. Een kleine verwennerij met groot effect.
Mens zijn
We hebben een lichaam, een geest en een ziel. Alle drie elementen maken ons tot mens. Op zijn Engels is mens een human being. We zijn geen human-doings, maar beings. Op zijn Nederlands is dat dan weer vertaald naar het woord zijn. Oftewel mens zijn. De ziel wordt nu uit onze maatschappij gehaald. We missen veel mooie en belangrijke momenten in het leven die we niet meer over kunnen doen. De menselijke maat is zoek. Of beter gezegd, er is een ontmenselijking gaande in onze samenleving. Let eens op het woord samenleving. Alleen het woord zegt het al: SAMEN LEVEN.
Wikipedia legt het mij uit: ‘Ontmenselijking is een proces waarbij de menselijkheid van een persoon of groep wordt ontkend. Hierbij zijn twee vormen te onderscheiden, het ontkennen van de menselijke natuur en het ontkennen van unieke menselijke eigenschappen. Door te ontkennen dat iemand bepaalde menselijke eigenschappen heeft, kunnen de hieraan verbonden rechten ontzegd worden.’
Het is bewustwordingsproces, lieve mensen. We staan erbij en kijken ernaar. Vertrouwen en geloven we blindelings wat ons wordt voor geschoteld? Laten we dit met z’n allen maar gebeuren? Is er maar één goede oplossing? Ik vraag het me oprecht af.
Mijn taak is aan het verschuiven. Het universum heeft andere plannen voor me klaarstaan. Mijn bijdrage zal in het teken staan van het creëren van een groene en gezonde wereld voor iedereen. Een wereld van harmonie en liefde. Aanraken, knuffelen en ook een zoen zijn daar een vanzelfsprekend onderdeel van. Omdat aanraken een eerste levensbehoefte is die ons juist verbindt en beschermt.
Foto’s: Jose Meboer, creator of awareness
